Anjiyografi Cihazı Hurdaları Tıbbın en kritik görüntüleme alanlarından biri olan anjiyografi, damar yapısının detaylı olarak görülmesini sağlayan yüksek teknoloji tabanlı bir sistemdir. Kalp damar hastalıkları, beyin damar tıkanıklıkları ve birçok hayati klinik sorunun teşhisinde kullanılan anjiyografi cihazları; hastanelerde yoğun ve sürekli çalışma temposuyla hizmet verir. Zamanla bu cihazlar kullanım ömrünü tamamlar, teknolojik olarak geri kalır veya yedek parça desteği kesildiğinde hurdaya ayrılır. Hurdaya ayrılan bu cihazlar, yüksek değerli metal içerikleri, kompleks elektronik bileşenleri ve ağır mekanik yapıları nedeniyle geri dönüşüm açısından önemli bir kaynak haline gelir.
Anjiyografi cihazı hurdaları doğru yönetildiğinde çevresel riskleri azaltır, ekonomik değer oluşturur ve sürdürülebilir atık yönetimi anlayışına katkı sağlar. Anjiyografi cihazı hurdalarının yapısını, içerdikleri metallerin değerini, geri dönüşüm tekniklerini, tehlikeli bileşenleri, yerinde söküm süreçlerini, hastaneler için atık yönetimi rehberini, yasal yükümlülükleri, geri kazanımın çevresel faydalarını ve sektörel potansiyeli kapsamlı bir şekilde açıklamaktadır.
Anjiyografi Cihazı Nedir? Nasıl Çalışır?
Anjiyografi cihazı, damarların içini görüntülemek için kullanılan dijital bir görüntüleme sistemidir. X-ray tüpü ve dedektörü, yoğunlaştırıcı ekran, görüntü işleme bilgisayarları ve motorize masa yapısından oluşur. Hastanın damar yolundan kontrast madde verilir ve damarlardan geçen bu madde X-ray ışınları ile taranarak görüntüler oluşturulur.
Cihazın temel çalışma bileşenleri:
- X-ray tüpü
- Flat panel dedektör
- Görüntü yükseltici modül
- Yüksek voltaj jeneratörü
- Motorize masa ve tavan kolu sistemi
- Görüntü işleme üniteleri
- Kablo bağlantı ağları ve soğutma sistemleri
Bu donanımların tümü yüksek teknoloji içerir ve dolayısıyla hurdaya ayrıldığında büyük miktarda metal, elektronik kart ve ağır bileşen atığı ortaya çıkar.
Anjiyografi Cihazlarının Neden Hurdaya Ayrıldığı
Anjiyografi cihazları yıllarca çalışsa da kullanım ömrü sınırlıdır. Hurdaya ayrılma nedenleri arasında:
- Teknolojik yenilenme
Yeni dijital flat panel sistemler eski cihazları hızla demode eder. - Yüksek bakım maliyetleri
Yedek parça temini zorlaşınca cihazlar ekonomik ömrünü tamamlar. - Arızalanan X-ray tüpleri
Tüpün yenisi oldukça pahalıdır ve çoğu zaman cihaz komple hurdaya çıkarılır. - Flat panel dedektör bozulması
- Hastane modernizasyon projeleri
- Yedek parça desteğinin tamamen durması
Bu nedenlerin her biri, cihazın büyük hacimli hurdaya ayrılmasına yol açar.
Anjiyografi Cihazı Hurdalarının Bileşenleri
Bir anjiyografi cihazı, çok çeşitli sınıflarda yüzlerce parçadan oluşur. Geri dönüşüm için bileşenler detaylı şekilde ayrıştırılır.
X-Ray Tüpü
Cihazın en pahalı bölümlerinden biri X-ray tüpüdür.
İçeriğinde:
- Tungsten (filament ve hedef yüzey)
- Molibden
- Bakır blok
- Çelik dış kasa
- Kurşun koruma tabakaları
- Isıya dayanıklı seramik parçalar
Bulunur.
Flat Panel Dedektör veya Image Intensifier (yoğunlaştırıcı)
Yeni nesil cihazlarda flat panel dedektör vardır; daha eski modellerde görüntü yükseltici tüpler bulunur.
İçeriği:
- İnce film transistörler
- Altın kaplama devre yolları
- Gümüş, palladyum içeren sensör modülleri
- Aluminyum koruma plakaları
- Organik fotokatot tabakaları*
*Eski modellerde hafif radyasyonla aktive olabilecek yüzey kaplamaları bulunabilir; bu nedenle söküm dikkat gerektirir.
Yüksek Voltaj Jeneratörü
Bu ünitelerde:
- Bakır sargılar
- Güç transformatörleri
- Devasa kapasitörler
- Yüksek voltaj MOSFET’ler
- Alüminyum soğutucu bloklar
bulunur. Bu kısım geri dönüşümde büyük metal değeri taşır.
4. Mekanik Gövde ve Motorize Masa
Anjiyografi masaları:
- Paslanmaz çelik
- Kalın alüminyum gövde
- Hidrolik mekanizmalar
- Motorlar
- Lineer ray sistemleri
içerir. Bu bölümler cihazın en ağır parçalarıdır ve hurdası oldukça değerlidir.
Elektronik Kartlar (PCB)
Anjiyografi cihazları yüzlerce elektronik kart içerir. Bunlar:
- Altın kaplama yüzeyler
- Gümüş içeren lehimler
- Palladyum kaplı komponentler
- FPGA, CPU, kontrol çipleri
- Bakır yoğun baskılı devre yolları
içerir. En değerli hurda bölümlerinden biridir.
Kablo Sistemleri
İçerdiği malzemeler:
- Kalın bakır kablolar
- Fiber optik hatlar
- Manyetik blendaj kaplamaları
- Kurşunlu koruyucu kılıflar
- Termal dayanımlı silikon izolasyonlar
Bakır oranı yüksek olduğu için kablo hurdası geri dönüşümde yüksek getiri sağlar.
Anjiyografi Cihazlarının İçerdiği Değerli Metaller
Geri dönüşüm açısından anjiyografi cihazları önemli bir değer sunar. İçerdikleri en yüksek değerli metaller:
- Altın → kart üzerindeki bağlantı yüzeylerinde
- Gümüş → lehimlerde
- Palladyum → SMD bileşenlerinde
- Bakır → kablolar ve bobinlerde
- Alüminyum → kasa ve modüllerde
- Tungsten → X-ray tüplerinde
- Nikel ve krom → kaplamalarda
Bu metaller profesyonel rafinasyon süreçleriyle geri kazanılabilir.
Anjiyografi Cihazı Hurdalarında Tehlikeli Bileşenler
Anjiyografi cihazları karmaşık yapısı nedeniyle bazı riskli bileşenler de barındırır:
- Kurşun kaplama blokları
- Eski görüntü intensifier içindeki hafif radyasyonlu fosfor tabakaları
- Yüksek voltaj kapasitörleri
- Yüksek ısıya dayanıklı seramik kırıntıları
- Cıva içeren minik bileşenler (çok eski modeller)
- X-ray tüplerindeki ağır metal içerikleri
- Yangın riski oluşturan güç modülleri
Bu parçaların geri dönüşümü mutlaka lisanslı tesislerde yapılmalıdır.
Anjiyografi Cihazı Geri Dönüşüm Süreci
Profesyonel geri dönüşüm, cihazın ağır yapısı ve tehlikeli bileşenleri nedeniyle çok adımlı bir süreçtir.
Yerinde Söküm
Bu aşama uzman ekip gerektirir.
İşlemler:
- X-ray tüpü çıkarılır
- Flat panel dedektör ayrılır
- Motorize masa sökülür
- Elektronik paneller çıkarılır
- Kablolar etiketlenir
- Kurşun bloklar izole edilir
- Tavan kolu sistemi demonte edilir
Bu işlem çoğu zaman birkaç saat veya tam gün sürebilir.
Nakliye Hazırlığı
Tüm modüller:
- Paletlenir
- Sınıflandırılır
- Tehlikeli parçalar işaretlenir
- Kırılgan sensörler özel kutulara alınır
- Elektronik kartlar E-Atık konteynerine yerleştirilir
Farklı kategorilerde taşınır.
Tesiste Parçaların Ayrıştırılması
Burada cihaz tamamen parçalara ayrılır:
- PCB’ler
- Kasa metali
- X-ray tüpü
- Kurşun plakalar
- Sensör modülleri
- Bakır kablo demetleri
- Alüminyum gövde parçaları
Her kategori ayrı işleme gönderilir.
Değerli Metal Geri Kazanımı
Elektronik bileşenler kimyasal ve termal işlemlerle işlenir. Çıkan metaller:
- Altın
- Gümüş
- Palladyum
- Bakır
Ekonomik olarak önemli gelir kaynağıdır.
Ağır Metal Geri Dönüşümü
Tesis içinde:
- Kurşun
- Tungsten
- Çelik
- Alüminyum
ergitme işlemleri için farklı rafinasyon tesislerine gönderilir.
Tehlikeli Atık Yönetimi
Riskli bileşenler:
- X-ray tüpü iç yapısı
- Yükseltici ekran fosforları
- Aşırı yüksek voltaj kapasitörleri
özel bertaraf tesislerine gönderilir.
Geri Dönüşümün Çevresel Faydaları
Anjiyografi cihazlarının geri dönüşümü:
- Doğadaki ağır metal kirliliğini azaltır
- Elektronik atık yığınlarının önüne geçer
- Metal üretiminde enerji tasarrufu sağlar
- Atıkların yasal çerçevede yönetilmesini sağlar
- Kaynak israfını engeller
- Hastanelerin atık yönetim yükünü hafifletir
Üstelik hurda geri dönüşümü, tekrar metal üretimi yapmanın enerji tüketimiyle kıyaslandığında çok daha çevrecidir.
Hastaneler İçin Hurda Yönetimi Rehberi
Anjiyografi cihazı sökümü sırasında hastanelerin dikkat etmesi gereken noktalar:
- Yalnızca lisanslı firmalarla çalışılmalı
- Tıbbi atık protokollerine uyulmalı
- Söküm öncesi odanın güvenliği sağlanmalı
- X-ray tüpü için özel taşıma etiketi kullanılmalı
- Atık taşıma formu düzenlenmeli
- Gerekli kayıtlar tutulmalı
- Çevre mevzuatına uygun bertaraf yapılmalı
Bu süreçler hem yasal zorunluluktur hem de güvenlik açısından gereklidir.
Anjiyografi Cihazı Geri Dönüşümünün Karşılaştığı Zorluklar
- Cihazların çok ağır olması
- Tavan kolu ve masa mekanizmasının söküm zorluğu
- X-ray tüplerindeki ağır metal katmanları
- Flat panel modüllerinin kırılganlığı
- Elektronik kartların karmaşıklığı
- Radyasyona dayanıklı kurşun blokların taşınması
- Yerinde sökümün uzmanlık gerektirmesi
Bu nedenle sürecin profesyonel ekiplerle yürütülmesi şarttır.
Anjiyografi Cihazı Hurdaları Ekonomik Bir Kaynağa Dönüşebilir
Anjiyografi cihazları, doğru geri dönüşümle:
- Değerli metaller kazandırır
- Çok yüksek metal geri kazanım oranı sunar
- Çevreyi korur
- Tıbbi atık miktarını azaltır
- Hastanelere finansal geri dönüş sağlar
Bu cihazlar gelişigüzel atığa dönüştürülmemeli; alanında uzman tesislerde ayrıştırılıp geri dönüştürülmelidir.
Doğru şekilde yürütülen bir geri dönüşüm süreci, hem çevre hem de ekonomi için büyük faydalar yaratır.
