İş İstasyonu Bilgisayar Hurdaları, genellikle grafik tasarım, video düzenleme, bilimsel hesaplamalar, CAD/CAM uygulamaları gibi yoğun işlem ve bellek kullanımı gerektiren profesyonel iş alanlarında kullanılan üs düzey bilgisayarlardır. Dell Precision, HP Z serisi, Lenovo ThinkStation gibi modeller bu segmentin başlıca ürünleridir. Teknolojik yeniliklerin hızla ilerlemesi nedeniyle bu cihazlar belirli bir süre sonra kullanım dışı kalmakta ve hurdaya ayrılmaktadır.
İŞ İstasyonu Bilgisayarların Temel Özellikleri
Performans Odaklı Donanım
- Yüksek çekirdekli ve çok işlemcili CPU’’lar (Intel Xeon, AMD Threadripper)
- ECC bellek (Error-Correcting Code) desteği
- İleri seviye grafik kartları (NVIDIA Quadro, AMD Radeon Pro)
- RAID destekli veri depolama çözümleri
Dayanıklık ve İş Sürekliliği
- Uzun süreli yoğun kullanıma uygun büleşenler
- Sertifikalı yazılım-hardware uyumu (ISV sertifikasyonları)
Hurdaya Ayrılma Sebepleri
- Performans yetersizliği (yeni yazılım gereksinimlerini karşılamama)
- Fiziksel hasar, ıslanma veya yanma
- Teknolojik yenilenme süykliği (3-5 yılda bir)
- Firma envanter yenileme politikaları
Hurda İş İstasyonu Bileşenleri ve Malzeme Dağılımı
Ana Parçalar
- İş İstasyonu Bilgisayar Hurdaları : Anakart, işlemci, bellek, ekran kartı
- SSD/HDD, optik sürücüler
- Güç kaynağı (PSU)
- Soğutma sistemleri (fan, heatsink, sıvı soğutma)
- Kasa, şasi ve metal yapılar
Değerli Geri Kazanım Malzemeleri
- Altın, gümüş, paladyum gibi metal izleri (PCB ve soketlerde)
- Bakır (kablo, bobin, PSU)
- Alüminyum ve çelik (kasa ve soğutucular)
- Plastik ve cam bileşenler
Geri Dönüşüm Süreci
1. Toplama ve Ayıklama
- Çöp toplama alanlarından, şirket envanterlerinden, bireysel kullanıcılar
- Marka ve model tespiti, tekrar kullanılabilirlik analizi
2. Veri Güvenliği
- Hard disk sıfırlama yazılımları (DoD 5220.22-M standardı)
- Fiziksel imha (disk kesme, eritme)
3. Parça Ayırma
- Tornavida ve otomatik makinelerle demontaj
- Elektronik kart, metal, plastik ayrışımı
4. Geri Kazanım ve Dönüşüm
- Elektroliz ve çözünme teknikleriyle metal geri kazanımı
- Isıl işlem ve granülasyonla plastik dönüşümü
- Yeniden üretime uygun hale getirme (refurbishment)
Ekonomik ve Çevresel Katkılar
Ekonomik Kazançlar
- Parça satışı (kullanılabilir GPU, RAM, PSU)
- Hurda metal satışı
- Yenilenmiş sistemlerin ikinci el piyasasına sunumu
Çevresel Katkılar
- E-atık miktarında azalma
- Kaynak tasarrufu (maden çıkarımının azalması)
- Karbon salınımının düşmesi
Geri Dönüşüm Standartları ve Mevzuatlar
- Türkiye Elektronik Atık Yönetmeliği
- WEEE (Waste Electrical and Electronic Equipment Directive)
- RoHS (Restriction of Hazardous Substances)
- ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi
İş İstasyonu Bilgisayar Hurdaları , Profesyonel iş hayatının vazgeçilmez bilgisayar sistemleri olan iş istasyonları, kullanım ömrünü tamamladıktan sonra sadece hurda değil, aynı zamanda yeniden değerlendirilebilecek çok sayıda malzeme ve bileşen içermektedir. Etkili bir geri dönüşüm süreciyle hem ekonomik kazanç elde edilebilir hem de doğaya zarar verilmeden atıklar değerlendirilmiş olur. Kurumsal ve bireysel farkındalığın artmasıyla birlikte bu süreçler daha süreklilik kazanacak ve e-atık sorunu büyük oranda kontrol altına alınabilecektir.
