LGA 3647 Bilgisayar Anakartı Hurdaları : Veri merkezi altyapılarının temel bileşenlerinden biri olan yüksek performanslı işlemci soketleri, zaman içinde yerlerini yeni nesil teknolojilere bırakmaktadır. Intel’in Xeon işlemciler için geliştirdiği LGA 3647 (Socket P) platformu, kurumsal seviyede yüksek işlem gücü sağlamak amacıyla tasarlanmış bir çözümdü. Ancak teknolojik gelişmeler, bu platformun da ömrünü tamamlamasına yol açmıştır.
LGA 3647 (Socket P) Nedir?
Intel tarafından 2016 yılında tanıtılan LGA 3647, özellikle Xeon Scalable (Skylake-SP, Cascade Lake-SP) ve Xeon Phi işlemciler için tasarlanmış bir sokettir. Sunucu ve veri merkezi sistemlerinde yüksek performans ve geniş bellek desteği sağlamak amacıyla geliştirilmiştir.
Teknik Özellikler:
- Soket Tipi: LGA (Land Grid Array)
- Pin Sayısı: 3647
- İşlemci Uyumluluğu: Xeon Scalable, Xeon Phi 7200 serisi
- Bellek Desteği: 6 kanal DDR4 ECC
- PCIe Desteği: Gen3 x48’e kadar
- UPI (Ultra Path Interconnect): Çoklu işlemci desteği
- TDP: 165-205W arası
Bu platform, büyük ölçekli veri işleme, yapay zekâ, yüksek performanslı hesaplama (HPC) ve sanallaştırma gibi işlemler için ideal çözümler sunmuştur.
LGA 3647 Anakartlarının Hurdalanma Nedenleri
1. Donanımsal Eskime
Yeni nesil Intel Xeon işlemciler (Sapphire Rapids gibi) artık LGA 4677 gibi farklı soket yapıları kullanmaktadır. Bu da 3647 platformunu teknolojik olarak geri bırakmaktadır.
2. Yüksek Enerji Tüketimi
LGA 3647 işlemciler yüksek TDP değerlerine sahiptir. Yeni platformlar daha verimli çözümler sunmaktadır.
3. Uyumsuzluk
PCIe 4.0 ve 5.0 gibi yeni teknolojilere destek sunamaması, donanım modernizasyonunu zorlaştırmaktadır.
4. Fiziksel Hasar veya İşlev Kaybı
- VRM arızaları
- Anakart üzerinde çatlaklar
- BIOS hataları ve bellek yuvalarındaki bozulmalar
5. Veri Merkezlerinde Toplu Yenileme
Kurumlar, tüm sunucu raflarını toplu hâlde güncelleyerek eski donanımları hurdaya çıkarmaktadır.
LGA 3647 Anakartlarında Bulunan Değerli Malzemeler
1. Altın
- CPU soketi bağlantı yüzeyleri
- DIMM yuvalarındaki kontaklar
2. Bakır
- Soğutma sistemleri
- PCB katmanları
3. Gümüş
- Lehim bölgeleri
- Bağlantı konnektörleri
4. Alüminyum ve Çelik
- Montaj ayakları
- Isı dağıtıcı plakalar
5. Diğer Malzemeler
- Seramik bileşenler
- Plastik polimer yüzeyler
- Nikel kaplamalar
LGA 3647 Bilgisayar Anakart Hurdaları nın geri dönüşümü ile bu malzemelerin ayrıştırılması, ekonomik ve çevresel açıdan büyük önem taşır.
Geri Dönüşüm Süreci
1. Toplama ve Lojistik
- Kurumsal veri merkezlerinden toplu alım
- Lisanslı e-atık toplama merkezleri
- Belediyeler ve özel firmalar
2. Ön Ayıklama
- Çalışır durumda olan RAM, CPU gibi bileşenler ayrılır
- Fiziksel hasarlı anakartlar geri dönüşüm hattına yönlendirilir
3. Parçalama
- Endüstriyel kırıcı makineler ile anakart küçük parçalara bölünür
4. Mekanik Ayırma
- Mıknatıslar ve ayırıcı sistemler ile ferromanyetik metaller (çelik, nikel) ayrılır
5. Kimyasal Çözümleme
- Asit banyosu ile değerli metaller çözülür (örneğin altın, gümüş)
- Daha çevreci çözümler: Mikroorganizma bazlı biyolojik ayırma
6. Saflaştırma ve Yeniden Kullanım
- Elektrolizle saf metal elde edilir
- Yeni ürünlerin üretiminde hammadde olarak kullanılır
Türkiye’de Geri Dönüşüm ve Yasal Altyapı
Yasal Mevzuat:
- “Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği”
- “Atık Yönetimi Yönetmeliği” (2015)
- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yönergeleri
Belediyelerin Rolü:
- E-atık kutularının konumlandırılması
- Kurumsal ve bireysel toplama programları
Teşvik ve Destekler:
- TÜBİTAK ve KOSGEB projeleri
- Katma değerli e-atık ürünleri için Ar-Ge teşvikleri
Ekonomik ve Çevresel Katkılar
Ekonomik Faydalar:
- Altın, bakır gibi değerli metallerin kazanımı
- E-atık ihracatı
- Yeni istihdam alanları
Çevresel Yararlar:
- Toprak, hava ve su kirliliğinin önlenmesi
- Enerji tasarrufu
- Doğal kaynakların korunması
İleri Dönüşüm ve Yeniden Kullanım Fikirleri
1. Eğitim Amaçlı Kullanım
- Üniversitelerde donanım eğitimi için örnek anakartlar
2. Sanat ve Tasarım Projeleri
- Teknoloji temalı heykeller
- Endüstriyel tasarım ürünleri (saat, tablo, masa lambası)
3. Alternatif Sistemler
- Open-source NAS sistemlerinde kullanımı
- Deneysel Linux sunucular
Toplumsal Bilinç ve Eğitimin Önemi
Halkı Bilinçlendirme
- TV programları ve kamu spotları
- Okullarda e-atık eğitimi
Dijital Kampanyalar
- Sosyal medya üzerinden e-atık yarışmaları
- “Atığını Getir, Hediyeni Al” gibi teşvik projeleri
Geleceğe Yönelik Öneriler
Teknolojik Gelişmeler
- Otomatik e-atık ayrıştırma robotları
- Yapay zekâ ile materyal tanıma
Devlet Politikaları
- E-atık teslimi yapanlara vergi indirimi
- Geri dönüşüm sektörüne özel teşvikler
Uluslararası İşbirliği
- WEEE Direktifi uygulamaları
- Avrupa Birliği E-atık Programı ile uyumlu projeler
LGA 3647 Bilgisayar Anakartı Hurdaları, büyük veri ve yüksek işlem gücü gerektiren sistemlerin vazgeçilmezi olmuş, ancak teknolojinin ilerlemesiyle birlikte hurdalık sürecine girmiştir. Bu tür anakartların doğru yöntemlerle geri dönüştürülmesi, sadece ekonomik değil çevresel açıdan da sürdürülebilir kalkınmayı desteklemektedir. Bireylerin, kurumların ve devletin ortak bilinçle hareket etmesiyle e-atıkların birer kaynağa dönüşmesi mümkündür.
