LGA 771 Bilgisayar Anakartı Hurdaları : Bilgisayar teknolojisi her geçen yıl evrim geçiriyor ve bu evrimle birlikte birçok donanım türü eskiyerek hurda haline geliyor. Bu donanımlardan biri de Intel’in sunucu ve iş istasyonları için geliştirdiği LGA 771 soket yapısına sahip anakartlardır. 2006 yılında duyurulan LGA 771 anakartlar, özellikle Xeon işlemcilerle birlikte çalışmak üzere tasarlanmıştır ve günümüzde artık çoğunlukla kullanım dışı kalmıştır.
LGA 771 anakartlarının içerdiği değerli metaller, karmaşık elektronik yapısı ve sunduğu geri dönüşüm potansiyeli sayesinde bu anakartlar elektronik hurda sektöründe önemli bir yer tutmaktadır.
LGA 771 Anakartların Teknik Özellikleri
Tanım ve Genel Yapı: LGA 771 (Land Grid Array 771), Intel tarafından sunucular ve iş istasyonları için geliştirilmiş bir CPU soket türüdür. 771 pinli bu yapı, anakart üzerindeki işlemci soketinde pin bulunmadığı; işlemcinin alt yüzeyinde pinlerin yer aldığı bir mimaridir.
Uyumlu İşlemciler:
- Intel Xeon 5000 serisi
- Intel Xeon 5100/5300 serisi
- Intel Xeon E5400 ve X5400 serileri
Anakart Özellikleri:
- ECC destekli DDR2 veya DDR3 RAM slotları
- PCI-Express 1.0 ve 2.0 yuvaları
- Chipset: Intel 5000X, 5400, 5000P gibi modeller
- Çok işlemcili yapı desteği (dual CPU slotu)
- Server-class komponentler (yüksek dayanıklılık)
Malzeme İçeriği:
- Altın (CPU soketi, RAM slotları, chipset pinleri)
- Gümüş (lehimler)
- Bakır (PCB katmanları, bobinler)
- Kalay, nikel, çinko, kurşun (çeşitli bağlantı ve lehim noktaları)
Hurda Kaynakları ve Toplanması
Hurdaların Ortaya Çıkışı:
- Sunucu Hurdaları modernizasyon projeleri
- Eski veri merkezlerinin dağıtılması
- Üniversite ve kurumsal BT hurda envanteri boşaltımı
- E-atık ihale satışları
Toplama Aşamaları:
- Sunucu kasalarının sökülmesi
- Anakartların yerinden dikkatlice çıkarılması
- Diğer parçalardan ayrıştırılması (RAM, CPU, PSU vb.)
Kaynak Çeşitleri:
- Rack tipi sunucular
- Tower tipi iş istasyonları
- OEM sistem anakartları
Sınıflandırma:
- Çalışır durumda olanlar (ikincil satış)
- Fiziksel hasarlı (hurda dönüşüm)
- Parçaları eksik olanlar (kısmi geri kazanım)
Söküm Süreci ve Parça Ayrıştırma
Gerekli Ekipmanlar:
- Tornavida setleri
- Antistatik bileklik
- Sıcak hava üfleyici (chip söküm için)
- PCB kesici
Ayrılacak Parçalar:
- İşlemciler Hurdaları (yüksek altın içerikli Xeon CPU’lar)
- RAM slotları ve DIMM modülleri
- Chipsetler
- MOSFET, VRM blokları
- Bakır soğutucular
Sökümde Dikkat Edilecekler:
- BGA chip’lerin dikkatli sökülmesi
- PCB kırılmalarının önlenmesi
- Lehim bölgelerindeki kurşun buharı riski
Geri Dönüşüm Süreci
1. Ön Hazırlık:
- Kabloların ve vida bağlantılarının çıkarılması
- Plastik ve alüminyum bileşenlerin ayrılması
2. Fiziksel İşleme:
- Anakartın küçük parçalara bölünmesi
- Altın içeren bölgelerin ayrılması (RAM slotları, soket çevresi)
3. Kimyasal İşlem:
- Altın: Aqua regia (kral suyu) ile çözme
- Gümüş: Asit banyosu ve çökertme
- Bakır: Elektrolizle arıtma
4. Rafine ve Saflaştırma:
- Çözelti süzme
- Çöktürme ve ayrıştırma
- Külçe dökümü
5. Atık Yönetimi:
- Asitli atıkların nötralizasyonu
- Kurşunlu bileşiklerin izolesi
- Geri kalan plastiklerin geri dönüşüme gönderimi
Çevresel Etki ve Sürdürülebilirlik
Tehlikeli Maddeler:
- Kurşun (lehimler)
- Civa (eski BIOS pilleri)
- Kadmiyum ve bromlu alev geciktiriciler (PCB’de)
Geri Dönüşümün Faydaları:
- Doğal kaynakların korunması
- Toprak ve su kirliliğinin önlenmesi
- Karbon ayak izinin düşürülmesi
Çevre Dostu Uygulamalar:
- Yeşil kimya yöntemleri
- Isısız geri dönüşüm sistemleri
- Atıksız proses uygulamaları
Yasal Düzenlemeler
Türkiye’de Geçerli Mevzuat:
- Elektronik Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (2012/4 sayılı)
- Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
- 2872 sayılı Çevre Kanunu
Lisans Gereksinimleri:
- Geri dönüşüm tesisi işletme ruhsatı
- E-atık taşıma sertifikası
- Atık bertaraf yetki belgesi
Denetim ve Raporlama:
- Bakanlıkça yıllık atık beyanı zorunluluğu
- Geri kazanım oranı bildirme yükümlülüğü
- Çevresel etki değerlendirme raporu (ÇED)
Gelecek Trendler ve Öngörüler
Teknolojik Gelişmeler:
- Robotik söküm sistemleri
- X-ray ile değerli bileşen tespiti
- Yapay zekâ destekli analiz sistemleri
Sektör Trendleri:
- EPR (Extended Producer Responsibility)
- Karbon nötr geri dönüşüm tesisleri
- Avrupa ve Asya’dan yüksek hurda ithalatı
Girişimcilik Fırsatları:
- E-ticaret yoluyla parça satışı
- Mobil söküm istasyonları
- Eğitim programları ile yetkin iş gücü yetiştirme
LGA 771 Bilgisayar Anakartı Hurdaları ve tüm anakart hurdaları, hem yüksek değerli metaller barındırması hem de karmaşık elektronik yapısı ile özel bir geri dönüşüm süreci gerektiren nadir atıklardandır. Gerekli bilgi ve ekipmanla bu hurdalardan hem çevresel hem de ekonomik anlamda önemli kazanımlar elde edilebilir. Sürdürülebilir geri dönüşüm uygulamaları ile bu atıkların doğaya zarar vermeden yeniden değer kazanması mümkündür.
Bu alana yatırım yapmak isteyenler için LGA 771 anakart hurdaları, geleceğin e-atık ekonomisinde stratejik bir başlangıç noktası olabilir.
