Socket AM2 Bilgisayar Anakartı Hurdaları, AMD tarafından 2006 yılında tanıtılan ve masaüstü bilgisayarlar için tasarlanmış bir CPU soketidir. Bu soket, önceki nesil olan Socket 939’un yerini almış ve DDR2 bellek desteği ile dikkat çekmiştir. Socket AM2 platformunu kullanan anakartlar, bugün çok büyük oranda teknolojik olarak eskimiş olup hurda olarak değerlendirilmekte ve geri dönüşüm süreçlerine konu olmaktadır.
Socket AM2 Anakartların Teknik Yapısı
Soket Tipi ve Özellikleri:
- Pin Grid Array (PGA) yapısında 940 pinli bir sokettir.
- DDR2 RAM desteği ile ön plana çıkar.
- 90nm ve 65nm işlemleri destekleyen çeşitli AMD işlemlerle uyumludur.
Uyumlu İşlemciler:
- AMD Athlon 64, Athlon 64 X2
- AMD Sempron
- AMD Opteron (bazı masaüstü modeller)
Tipik Anakart Bileşenleri:
- Kuzey ve güney köprüsü
- PCI/PCIe yuvaları
- DDR2 DIMM slotları
- SATA/IDE portları
- CMOS pili
- BIOS yongası
Malzeme İçeriği:
- Altın (pinli soketlerde ve RAM yuvalarında)
- Bakır (veri yolları, bobinler, soketler)
- Alüminyum (soğutucular, bloklar)
- Gümüş (bazı lehim noktalarında)
Anakart Hurdalarının Kaynakları
Nereden Temin Edilir:
- Hurda bilgisayarlar (2006-2010 aralığı)
- Kurumsal BT yenileme projeleri
- E-atık toplama merkezleri
- Hurda bilgisayar satıcıları ve 2. el bilgisayarcılar
Hurdaların Türleri:
- Komple anakart hurdaları
- Sökülmüş PCB’ler
- Hasarlı veya yanmış anakartlar
Toplama Aşamaları:
- Kasa açılır ve parçalar ayrılır
- RAM, CPU, fan ve kablolar sökülür
- Anakart dikkatlice çıkarılır ve antistatik torbaya yerleştirilir
Söküm ve Parça Ayırımı
Kullanılan Aletler:
- Lehim sökme istasyonu
- Statik elektrik önleyici ekipmanlar
- Mini tornavidalar ve pense takımları
Ayırılması Gereken Bileşenler:
- CPU soketi (genellikle altın içeriklidir)
- DDR2 RAM slotları
- PCIe yuvaları
- Çipset (küyükle altın kaplama içerir)
- Kristal osilatörler
- Kondansatör ve transistörler
Güvenlik Kuralları:
- Göz koruması
- Asit ve çözücü ile temas olmaması
- Elektrik şokuna karşı önlem
Geri Dönüşüm Aşamaları
Ayrıştırma:
- Plastik, metal ve elektronik parçalar ayrılır
- Yüksek değerli komponentler (CPU, RAM, yonga) ayrılarak satışa sunulabilir
Kimyasal İşlemler:
- Altın kazanımı: Aqua regia ile eritme
- Gümüş: Elektroliz yöntemiyle ayrıştırma
- Bakır: Asidik çözeltiler ile ayrım
Fiziksel işlemler:
- Kırma ve öğütme
- Manyetik ayırım
- Endüstriyel eleklerle eleme
Son Aşama:
- Geri kazanılmış metalleri külçe haline getirme
- Plastiklerin enerji geri kazanımında kullanılması
Çevresel Etki ve Geri Dönüşüme Katkılar
Olumsuz Etkiler:
- Kurşun, cıva gibi zehirli metallerin doğaya salınması
- Yanlış bertaraf sonucu toprağın kirlenmesi
Olumlu Etkiler:
- Doğal kaynak kullanımının azalması
- Elektronik atık dağlarının azalması
- Geri kazanılan metallere duyulan ihtiyacın azalması
Sürdürülebilirlik:
- ISO 14001 çevre yönetimi standartlarına uyum
- Eğitimli personelle yapılan söküm işlemleri
- Küçük ölçekli işleme tesislerinin artışı
Yasal Düzenlemeler ve Sertifikasyon
Türkiye Mevzuatları:
- Elektronik Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
- Tehlikeli Atıklar Yönetmeliği
- GEKAP (Geri Kazanım Katkı Payı)
Uluslararası Standartlar:
- WEEE (Avrupa Elektronik Atık Direktifi)
- RoHS (Zararlı madde sınırlamaları)
- Basel Sözleşmesi
Gerekli Belgeler:
- ÇED Raporu
- Geri kazanım tesisi işletme ruhsatı
- Taşıma ve bertaraf izin belgeleri
Socket AM2 Bilgisayar Anakartı Hurdaları, her ne kadar teknolojik olarak artık kullanım dışı kalsa da, içerdiği değerli metaller ve bileşenler sayesinde önemli bir geri dönüşüm potansiyeli taşır. Bu hurdaların etkili şekilde ayrıştırılması, geri kazanılması ve çevreye zarar vermeden işlenmesi, hem ekonomik hem de ekolojik anlamda önemlidir.
Geri dönüşüm tesisleri, bireysel toplayıcılar ve elektronik atık sektörü için Socket AM2 anakart hurdaları, profesyonelce değerlendirilmesi gereken birer kaynaktır. Gelecek yıllarda bu alandaki teknolojik gelişmelerle birlikte, daha verimli ve çevreci geri kazanım yöntemleri yaygınlaşacaktır.
