Socket 939 Bilgisayar Anakartı Hurdaları : Socket 939 anakartları, 2004-2006 yılları arasında AMD’nin Athlon 64, Athlon 64 FX ve Opteron işlemcileri için sunduğu, dönemin ileri teknolojisini yansıtan donanımlardır. Günümüzde bu anakartlar artık kullanılmaz hale gelmiş olsa da içerdiği değerli metalleri, bileşenleri ve elektronik yapısıyla geri dönüşüm sektörü açısından büyük önem arz etmektedir.
Socket 939 Anakart Nedir?
Socket 939, AMD tarafından geliştirilen ve özellikle 64-bit masaüstü işlemciler için kullanılan bir işlemci soketidir. 939 adet pin içerdiği için bu isimle anılır.
Uyumlu İşlemciler:
- AMD Athlon 64
- AMD Athlon 64 FX
- AMD Opteron (tek soketli modeller)
- AMD Sempron (939 pin versiyonları)
Anakart Üreticileri:
- ASUS
- MSI
- Gigabyte
- ASRock
Socket 939 anakartlar, DDR RAM, PCI/AGP/PCIe destekleri, SATA/PATA arabirimleri gibi dönemin teknolojilerini içerir. Bu da geri dönüşümde çok sayıda değerli malzemenin bulunması anlamına gelir.
Socket 939 Anakartların Yapısal Özellikleri
Socket 939 Bilgisayar Anakartı Hurdaları geri dönüşüm açısından değerli olmasını sağlayan bazı bileşenler:
- Altın (Au): CPU soketi, RAM slotları, chipset bağlantı noktaları
- Bakır (Cu): Katmanlı PCB iç bağlantıları, bobinler, güç hatları
- Alüminyum: Soğutucular, bazı port çevreleri
- Kurşun, Kalay, Nikel: Lehim noktaları ve devre koruması
- Seramik & Plastik: Kapasitör ve entegre devre gövdeleri
Bu anakartlar aynı zamanda:
- VRM (Voltage Regulation Module) devreleri
- Chipset (Northbridge, Southbridge)
- Giriş/çıkış portları (USB, LAN, Audio)
- BIOS yongası gibi geri kazanımı yapılabilen çok sayıda elektronik bileşen içerir.
Anakart Hurdalarının Toplanması ve Sınıflandırılması
Toplama Kaynakları:
- Hurda bilgisayar geri alım kampanyaları
- Elektronik atık kabul merkezleri
- Üniversite ve devlet kurumlarının donanım değişimi
- Hurda bilgisayar satıcıları
Sınıflandırma:
- Socket türüne göre (Socket 462, 754, 939, AM2 vs.)
- PCB tipi (tek katlı, çok katlı)
- Fiziksel durumuna göre (hasarlı, bütün)
- Bileşen yoğunluğu (yoğun komponentli anakartlar daha değerlidir)
Socket 939 Anakartların Geri Dönüşüm Süreci
A) Ön İşlem:
- Vidaların ve büyük parçaların manuel sökümü
- Soğutucu ve büyük bağlantı parçalarının ayrıştırılması
B) Bileşen Ayıklama:
- RAM slotları, CPU soketleri, kapasitörler, chipsetler
- Manuel ya da otomatik makinalarla ayrıştırma
C) Öğütme ve Ezme:
- Anakartlar makineler yardımıyla küçük parçalara ayrılır
- Metalik ve metal olmayan parçalar ayrıştırılır
D) Fiziksel Ayırma:
- Yoğunluk, mıknatıs ve titreşim yöntemiyle metaller ayrılır
- Altın kaplı bağlantılar manuel olarak ayrılabilir
E) Kimyasal İşlem ve Saflaştırma:
- Altın: Siyanür veya nitrik asit yöntemiyle çözülür
- Bakır: Elektroliz ile ayrıştırılır
- Gümüş ve nikel: Çözeltiye alınıp geri kazanılır
Çevresel ve Sürdürülebilirlik Etkisi
Pozitif Etkiler:
- Doğal maden kullanımının azaltılması
- Elektronik atıkların çevreye zarar vermemesi
- Enerji tasarrufu: Geri dönüşüm, yeni madencilikten daha az enerji kullanır
Negatif Riskler:
- Kimyasal geri dönüşümde toksik gaz salınımı
- Uygun olmayan ortamlarda işlenirse toprak ve su kirliliği
Çözüm Önerileri:
- Lisanslı geri dönüşüm firmalarının tercih edilmesi
- Biyolojik ve çevre dostu kimyasalların kullanımı
- Devlet destekli e-atık toplama kampanyalarının artırılması
Türkiye’de Mevzuat ve Uygulamalar
Yasal Düzenlemeler:
- Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği
- Atık Yönetimi Yönetmeliği
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı lisans sistemi
Uygulamadaki Kurumlar:
- TÜBİTAK destekli projeler
- Belediyelerin e-atık toplama merkezleri
- Üniversitelerin sürdürülebilirlik merkezleri
- Lisanslı geri dönüşüm firmaları (GCL, Exitcom, Vahdet Geri Dönüşüm vb.)
Geleceğe Yönelik Geri Dönüşüm Trendleri
- AI destekli anakart sınıflandırma sistemleri
- Asitsiz, çevre dostu altın ayrıştırma yöntemleri
- Geri dönüştürülmüş anakartlardan yeni bileşen üretimi
- Yerli e-atık işleme tesislerinin artırılması
Socket 939 Bilgisayar Anakart Hurdaları, hem içerdiği kıymetli metaller hem de teknolojik tarihi yansıtan bileşenleri ile e-atık geri dönüşüm sektöründe özel bir yer tutar. Bu anakartların bilinçli şekilde toplanması, profesyonelce işlenmesi ve geri dönüştürülmesi; ekonomik getirinin yanında çevresel sürdürülebilirlik açısından da önemli katkılar sağlar.
Elektronik atıkların her geçen gün arttığı günümüzde, Socket 939 gibi “geçmişin teknolojileri”, geleceğin çevreci çözümlerine dönüşebilir. Bu farkındalığı yaymak ve uygulamaya geçirmek ise hepimizin sorumluluğudur.
